شهر اردبیل در جنوب غربی دریای خزر، در میان دشتی وسیع در دامنه کوه سبلان، که از زیباترین قله های جهان و دامنه آن از دیدنی ترین کوهپایه های آسیا به شمار می رود، و رشته کوههای تالش که در امتداد سلسله جبال البرز هستند قرار دارد. ارتفاع آن از سطح دریا 1350 متر و در 40 کیلومتری مرز ایران و جمهوری آذربایجان قرار دارد. اردبیل یک شهر کوهستانی و دارای آب وهوای سردسیر و بهار و تابستان معتدل و خنک است.
شهرستان اردبیل دارای سه بخش«مرکزی»، «ثمرین» و«هیر»، دو شهر و ده دهستان است.
نام شهر اردبيل نخستينبار در لوحههاي گلي سومريان در 5 هزار سال پيش در شهر نيپورباستاني به عنوان شهري كوهستاني و بصورت اراتا آورده شده است و ساكنين اوليه اين شهر اقوام اراتتايي باستان بودهاند.اين شهر به نامهاي دارالارشاد، دارالملك، دارلعفران، دارالامان و شهر مقدس (به علت وجود مدفن اجداد صفوي) ملقب بوده است و در دورههاي مختلف مركز ايالت آذربايجان بوده و به علت قرار داشتن در مسير جاده ابريشم از رونق اقتصادي بسياري برخوردار بوده است.اين شهر در 30 كيلومتري مرز ايران و جمهوري آذربايجان قرار دارد
این شهر به لحاظ ویژگی های زمین شناختی یکی از مهم ترین کانون های آب معدنی و آب گرم و چشمه هایی با خاصیت درمانی است که وجود آن ها این شهر را به یکی از مقصدهای گردشگری تبدیل کرده و منبع اقتصادی مناسبی در اختیار مردم گذاشته است. هم چنین این شهر به عنوان اولین شهر مجهز لوله کشی آب شرب شناخته شده است.
شهر اردبیل نقش سیاسی، صنعتی ، تجاری، تاریخی و طبیعی عمده ای در استان دارد. اقتصاد اغلب مردم روستاهای این شهر بر پایه کشاورزی و دامپروری است و عشایر این منطقه نقش مهمی در تامین فرآورده های دامی و صنایع دستی استان دارند.
آبوهواي شهرستان اردبيل در بهار و تابستان معتدل خنك و مطبوع است. رودههاي مهم اردبيل قرهسو، باليقلوچاي (رودخانه ماهيدار) قوريچاي، ننه كرانچاي، تركچاي، گلمغان و هيرچاي ميباشد.محصولات كشاورزي و دامي: عسل، گندم، جو، سيبزميني، تخم چغندرقند، محصولات علوفهاي، لبنيات، ميوههاي درختي، حبوبات و دانههاي روغني
صنايعدستي: گليم، جاجيم، شال، ورني، مسند، سفالگري، صنايع چوب مانند معرق، منبت و خراطي، مصنوعات چرمي و قاليبافي (قاليچه قوباي اردبيل بسيار معروف است)
سوغاتيهاي اردبيل: سرشير، كره، عسل، حلواي سياه، آبنبات، شيرينيهاي محلي و تخمه آفتابگردان.
غذاهاي محلي: آش دوغ، پيچاق قيمه، كوفته، لونگي، خشيل، هرا، قويماق، تورشي قورمه، ساجايچي، سبزيقورمه، سوغانسو، اوماجآشي، يارماآشي، بوزباش، قاتيقخوروشي، تاسكابابي، چيغيرتما، ساري حالوا، تر حالوا، زنجبيل حالواسي، قيساوا، قيقائاق و...
این شهر دارای حداقل تنوع قومیتی است، به طوری که در سطح استان به جز ترک ها فقط سه قوم دیگر به نام های تات، طالش و کرد سکونت دارند. ترکی آذری زبان عموم مردم این شهر و مذهب اکثر مردم اردبیل شیعه است.