نقالی یا پرده خوانی از آیین های کهن ایران زمین است که با گذر زمان دستخوش تحولاتی چند شده است. ریشه های این آیین را با تمرکز بر ریشه ی لغوی اش، که به معنای قصه خوانی است، باید در دوران اشکانی و گوسان هایی جستجو کنیم که به بازگو کردن قصه های حماسی شهره بودند. اگر چه سنتهای مشابه دیگری نیز به صورت داستان سرایی توأم با موسیقی، عمدتاً با تکیه بر داستان های قومی، ملی و حماسی در دوران ساسانی وجود داشت، امروزه مراد ما از آن چیزی که نقالی میخوانیمش، آیینی است که عمدتاً در دوران اسلامی رواج چشمگیری یافته است و نمیتوان آن را منفک از اعتقادات و تعلقات دینی و مذهبی اش بررسی کرد.
در دوران اسلامی نقالی علاوه بر خواندن داستان های حماسی شاهنامه، نقل حکایت های اخلاقی مولانا و حتی داستان های مشهور عاشقانه ایرانی چون لیلی و مجنون و خسرو و شیرین، عمدتاً به معنای بازگو کردن داستانها و روایت های مذهبی، خاصه در رابطه با واقعه ی کربلا و ظهرعاشوراست. از این رو، میتوان پیوند میان این آیین را با گونه های ادبی چون مقتل نویسی برجسته دید؛ چرا که این شیوه مسبب شکل گیری آیین هایی مشهور در رابطه با واقعه ی کربلا شد، که درمیان آنها میتوان به روضه خوانی، که گونه ای نقالی مذهبی قلمداد می شود، اشاره کرد.
روضه خوانی ریشه در مقتل مشهور حسین واعظ کاشفی به نام روضه الشهدا دارد که در 908هـ.ق. مقارن با آغاز عصر صفوی در ایران، سروده شد و زیربنای تمامی روضه خوانی های شیعی و به تبع آن تعزیه و شبیه خوانی، در سراسر کشور است.
آیین باشکوه نقالی در ایران علاوه بر وجه ی موسیقایی، فن بیان و مهارت کلامی بالای «نقال»، حافظه ی قوی و تسلط وی بر داستان های کهن حماسی، اخلاقی و مذهبی، همواره با یک عنصر تصویری نیز همراه بوده و به موازات این شیوه ی بیانی گونه های مختلف نقاشیِ نقالی نیز در اقصی نقاط ایران ظهور یافته است. به عقیده ی مورخین، ریشه ی این نوع نقاشی ها به دوران آغاز اسلام و وجود پرده های مذهبی برمی گردد.
آل بویه، که از شیعیان معتقد ایرانی بودند، اولین گام را برای ایجاد پرده های نقاشی مذهبی مخصوصاً مضامین عاشورایی برداشتند و به ترویج آن پرداختند. پس از آن، در عصر صفویه هنگام حمله ی شاه اسماعیل به هرات برای سرکوبی ازبکان، از پرده های عاشورایی برای تهییج سپاهیان شیعه ی ایرانی استفاده کردند.
سفرنامه های این دوران نیز از وجود فردی با عنوان قضیه خوان در دربار شاه صفی خبر میدهند که به نقلِ کردار شاهان کهن و معاصر ایران زمین، توأم با حرکات نمایشی و مهیج، می پرداخت.
در میان انوع مختلف نقاشی های عامیانه ی مذهبی و روایی، نقاشی قهوه خانهای قاجار پیوند تنگاتنگی با آیین نقالی دارد؛ برخی برآنند که تحول آیین روضه خوانی از شکل سیار صفوی به شکل ثابت قاجار در حسینیه ها و تکیه ها، ریشه ی شکل گیری این نوع نقاشی های قابل حمل است که شمایل یا پرده نام داشت و از محصولات تعزیه تلقی میشد؛ بنابراین، این آیین همراه با کاربرد نقاشی ها را شمایل گردانی یا پرده داری نیز می نامند.