«غدیر خُم» نام منطقهای در کشور عربستان، در راه مکه به مدینه بوده است که پیامبر اسلام، حضرت محمد (ص)، در بازگشت از آخرین سفر حج خود در ۱۸ ذی‌الحجه، همه مسلمانانی را که در آن مراسم حج شرکت داشتند در غدیر خم جمع کرده و قسمتی از خطابه بلند این روز را که «هر آن‌کس که من مولای او هستم، پس علی مولای اوست» در آن جمع بیان و حضرت علی(ع) را به عنوان جانشین خود اعلام کرد. در بین شیعه و سنی در تفسیر حدیث غدیر خم اختلاف نظر وجود دارد. شیعیان معتقدند که پیامبر در آن روز علی ابن ابی‌طالب را به‌عنوان وصی، برادر و جانشین خود از جانب خداوند متعال معرفی نمودند، گرچه اهل سنت این حدیث را تنها اظهار نزدیکی پیامبر به علی و دوستی با او و اظهار خواستهاش که علی به عنوان پسرعمو و فرزندخوانده، جانشین او در مسئولیت‌های خانوادگی ایشان پس از مرگ شود تعبیر و تفسیر میکنند. بدین ترتیب سال‌روز منصوب شدن حضرت علی(ع) به جانشینی پیامبر اسلام و انتقال حکومت به ایشان، در نزد شیعیان به عید غدیر خم شهرت داشته و در ایران نیز این روز نهتنها به عنوان روزى تاریخى بلکه به عنوان یکی از اعیاد اسلامى، مذهبی و تعطیلات رسمی در ایران مطرح و ثبت شده است.
عید بودن این روز، مراسم و سنتهاى خاص خود را در مناطق مختلف ایران به همراه دارد. مسلمانان به جشن و شادمانى پرداخته و برشکوه این روز میافزایند. از آنجا كه حضرت علی(ع) به عنوان خلیفه، سرسلسهی سادات و تمام سادات نیز جزو خانواده پیامبر، از نسل او و فرزندان آن امام بهشمار میآیند، در نزد مردم با احترام و تکریم همراه بوده و این عید را عید سادات مینامند. در روایات متعدد مردم را به گرامی داشت مقام و شان سادات، اکرام، دل جویی، کمک و صِلِه دادن به سادات بخصوص سادات فقیر و نیازمند سفارش شده است و رفتن به منزل سادات، تبریک گفتن و رسم عیدی گرفتن از آنان، در روز عید غدیر به فرهنگ خاصی در میان شیعیان تبدیل گردیده است.