آرامگاه یعقوب لیث صفاری

آرامگاه یعقوب لیث صفاری

دزفول (شهر جهانی کَپوبافی)

آرامگاه یعقوب لیث صفاری

0
Few Clouds

undefined

undefined°c

undefined%

undefined

undefined

 آرامگاه یعقوب لیث صفاری یکی از اماکن تاریخی و گردشگری شهر دزفول است. شهرستان دزفول از جمله مناطقی است که بناهای آرامگاهی زیادی را در خود جای داده است. بناهای آرامگاهی دزفول به سبک­ های مختلفی ساخته شده­اند؛ از جمله این آرامگاه­ها بنایی است که مردم محلی آن را مقبره­ شاهزاده ابوالقاسم و محققین آرامگاه یعقوب لیث صفاری می‌خوانند. در معماری اسلامی ایران آرامگاه­ها از لحاظ تعداد پس از مساجد در رتبه­ دوم قرار دارند و علاوه بر ویژگی اصلی و کاربردی آن­ها به ­عنوان مکانی برای دفن افراد شاخص، منزلت و جایگاهی ویژه در اعتقادات مذهبی عامه مردم دارند. استان خوزستان به­عنوان یکی از دروازه­های ورود اسلام به ایران در شکل­گیری بناهای آرامگاهی اسلامی جایگاه منحصر­به­فردی دارد و تعداد فراوانی از این قبیل بناها در استان خوزستان و به­خصوص در شهرستان دزفول ساخته شده است.  

قدیمی­ترین بخش آرامگاه یعقوب لیث در دوره­ صفویه شکل گرفته است و از دوره­ قاجار تا دوره­ معاصر الحاقاتی به ­بنا و تزئینات آن افزوده و یا بخش‌هایی از بنا حذف شده است تا شکل امروز­ی آن را بسازد. این اثر در خارج از محوطه­ مسکونی روستای شاه­آباد و در میان یک گورستان قدیمی واقع شده و پوشش گیاهی اطراف آن شامل درختان کنار(سدر) و بوته­زار است. باتوجه به محوطه­سازی در اطراف بنا کف مجموعه بنا پایین­تر از سطح محوطه قرار دارد. کارکرد اصلی بنا آرامگاهی و یادمانی است. پلان بنا شامل سه بخش ورودی یا کفش‌کن، شبستان فرعی و شبستان اصلی است که ضریح در آن قرار دارد. عمده­ مصالح بنا آجر و سنگ و تزیینات آن شامل کاشی­کاری و آجر­کاری است. این بنا در سال ۱۳۸۷ خورشیدی با قدمت سلجوقی-قاجار به ­ثبت آثار ملی ایران رسیده است. 

گنبد آرامگاه یعقوب لیث ویژگی بارز و زیبای این بنا است؛ این گنبدها در دیدگاه اهل فن مضرس یا اورچین خوانده می­شود. این نوع گنبدها از ویژگی­های غالب بناهای آرامگاهی جنوب و جنوب ­غربی ایران است که علاوه بر این آرامگاه، در آرامگاه امامزاده رودبند دزفول نیز به‌کار رفته است. گنبدهای اورچین به دو دسته گنبد با قاعده ستاره­ای یا کوکبی و گنبد با قاعده­ کثیر­الاضلاع منتظم تقسیم می‌شود و گنبد این بنا از نوع گنبد با قاعده کثیرالاضلاع منتظم است. مصالح اصلی در ساخت این گنبد آجر است و از گچ برای تزیین و پوشش آن استفاده شده است. ضریح آرامگاه در زیر گنبد اورچین قرار گرفته است؛ این ضریح از چوب با پنجره­های مشبک فلزی ساخته شده، فاقد صندوقچه و یا سنگ قبر است و محل سنگ قبر با چیدن آجر مشخص شده است. همچنین، ضریح دارای کتیبه ­ای فلزی از جنس برنج با مضمون آیات قرآن است.

هویت شخص مدفون در آرامگاه در هاله­ای از ابهام است. برخی از محققان آرامگاه را مدفن شیخ ابوالقاسم بن رمضان می­دانند. اما در دیدگاه عموم اینجا  مقبره یعقوب لیث، بنیان­گذار حکومت صفاریان، است. راجع به ­اصل و نسب یعقوب لیث در کتب تاریخی روایات مختلفی نقل شده است که برخی از آنها مبتنی بر حقیقت نیست. یعقوب لیث بزرگ­مردی است که در راه احیا و استقلال ایران سال‌ها با دشمنان این سرزمین به ­جنگ و ستیز مشغول بود.

آرامگاه یعقوب لیث صفاری حدوداً در فاصله­ ۱۰ کیلومتری دزفول و در روستایی به ­نام شاه­آباد قرار دارد. برای دسترسی به این جاذبه­ تاریخی باید جاده­ دزفول به شوشتر را با وسیله­ نقلیه طی کرد. در انتهای جاده و سمت راست آن بعد از عبور از منطقه سیاه منصور جاده­ای وجود دارد که به این روستا و آرامگاه منتهی می­شود. از جاذبه­­های دیگری که در نزدیکی مقبره­ یعقوب لیث و شهر دزفول قرار دارد می­توان به  رودخانه دز، آبشار شوی، روستای پامنار، دریاچه شهیون، صوفی احمد، دره کوه خرسان، دره توبیرون، بافت تاریخی دزفول، پل قدیم دزفول، آسیاب­های آبی دزفول، قنات قمش چوقابافان، شهر باستانی گندی شاپور، موزه مردم­شناسی، مسجد جامع دزفول و بازار کهن دزفول اشاره کرد.


افزودن دیدگاه جدید