عبور از کوه‌های اژدها و رسیدن به طبیعت بکر ایل سنگسر
کوه‌های رنگارنگ، غارهایی با ستون‌هایی از جنس نمک، چشمه‌هایی که شوری آب آنها درمانی است برای گردشگران، کوچ، شور، هیجان، طبیعت، قلعه تاریخی و ده‌ها جاذبه دیگر فقط چند ساعت با شما فاصله دارند. همین نزدیکی‌ها در سمنان، استان مجاور تهران فاصله‌ای حدود ۲۲۰ کیلومتر که می‌توان برای طی آن و البته دیدن جذابیت‌هایش چند روز را به آن اختصاص داد.
برای سفر به سمنان میتوانید دو یا سه شب اقامت را در نظر بگیرد که باتوجه به تعداد جاذبه‌ها و مکان‌های دیدنی که دوست دارید در بسته سفر خود جای دهید، متفاوت خواهد بود اما از آنجایی که سمنان از جمله شهرهای نزدیک به پایتخت است می‌توان سفری دو روزه را برای دیدن جاذبه‌های آن تدارک دید.
چگونه برسید؟
مسیر دسترسی با وسیله شخصی: اگر تهران را به عنوان مبدا سفر در نظر بگیرید، چند مسیر برای رسیدن به سمنان وجود دارد.
مسیر نخست: نخستین و مرسوم‌ترین مسیر از پاکدشت مامازند، ایوانکی، گرمسار، سرخه می‌گذرد و به سمنان می‌رسد.
مسیر دوم: این مسیر از سمت پردیس، رودهن، دماوند، هرانده، طارن عبور می‌کند و بعد از مومن آباد به سمنان می‌رسد.
مسیر سوم: از خروجی بهشت زهرا به سمت اتوبان تهران-قم بروید و بعد از آن جاده وهن آباد- رباط کریم، جاده ورامین، اتوبان قم- گرمسار را تا خروجی گرمسار طی کنید. بعد از پشت سر گذاشتن روستای ده نمک، سرخه و بعد از آن سمنان است.
بعد از رسیدن به سمنان نیز تا مهدیشهر که مرکز برگزاری جشنواره ایل سنگسر است راهی نیست و بعد از طی حدود ۱۷ کیلومتر به مهدیشهر خواهید رسید.
مسیر دسترسی با اتوبوس: اگر اتوبوس را به عنوان وسیله سفر تا سمنان انتخاب کردید، همه روزه و تقریبا در همه ساعت‌های ایام هفته از ترمینال جنوب اتوبوس‌های مختلف با درجات مختلف در ارائه خدمات به سمت سمنان حرکت می‌کنند.
البته در ترمینال جنوب خط تاکسی نیز برای این مسیر تعریف شده که در ساعت‌های مختلف در دسترس است.
بعد از رسیدن به سمنان، میتوانید با تاکسی‌های خطی به مهدیشهر بروید.
جاذبه‌های مسیر از طبیعت رنگارنگ تا نمک‌های عظیم‌الجثه
ساده‌ترین و در دسترس‌ترین مسیر رسیدن به سمنان، مسیر خروجی آزادگان و عبور از خاورشهر، مامازند، پاکدشت است. بعد از آنکه از پاسگاه شریف آباد عبور کردید رسما پا در مسیر سمنان گذاشته‌اید. در طول مسیر چند شهرک صنعتی را پشت سر خواهید گذاشت و به ایوانکی می‌رسید. این‌جاست که میتوانید دل‌تان را برای دیدن گوه‌های رنگارنگ گرمسار صابون بزنید. در آخرین پیچ‌هایی که نوید دهنده رسیدن به گرمسار است با یکی از نادرترین و کم نظیرترین پدیده‌های زمین‌شناسی ایران که همان کوه‌های اژدهاست روبه‌رو می‌شوید.
این کوه‌ها ترکیبی از رنگ‌های زیبای طبیعی هستند که در هم آمیخته شده‌اند و صحنه‌ای بی‌نظیر را جلوی چشمان شما به نمایش می‌گذارند. البته این طبیعت زیبای رنگارنگ تنها منظره بکر و دیدنی این منطقه نیست بلکه غارهای نمکی و دریاچه‌های نمک و همچنین معادن نمک نیز از دیگر جاذبه‌هایی هستند که دسترسی به آنها راحت است و با پیچیدن به فرعی‌های مختلف میتوانید به آنها برسید. حتی با اتوبوس گردشگری نیز میتوانید تا دم در این غارها بروید و بازدیدی از نمک‌های غول پیکر داشته باشید.
در طول مسیری که طی می‌کنید، به کاروانسرای ده نمک می‌رسید که از دوره صفوی باقی مانده و این روزها بازسازی و تبدیل به مکانی برای استراحت گردشگران شده. سرویس بهداشتی و امکاناتی مانند سفره‌خانه سنتی و چای‌خانه نیز در این کاروانسرا فراهم است تا بتوانید دمی بیاسایید و گرد سفر بزدایید. البته اتاق‌هایی برای اقامت نیز در این کاروانسرا در نظر گرفته شده است.
در سرخه از خانه حاج حشمت لشکر (ابراهیم خان) که با تازگی بازسازی و مرمت و بازگشایی شده دیدن کنید چراکه می‌تواند محل خوبی برای استراحت شما و خانواده‌تان باشد. در ادامه، مسیر طولانی تا سمنان در پیش نخواهید داشت و دیگر به سمنان رسیده‌اید.
ار ارگ تا بازار سمنان
سمنان از جمله شهرهایی است که مجموعه‌ای از بافت تاریخی، مسجد جامع، دروازه ارگ و البته موزه را می‌توان در آن دید. البته معماری مناطق کویری نیز در این شهر به چشم می‌خورد که البته با تزیینات زیبا مانند کاشی‌های هفت رنگ و مقرنس‌ها همراه‌اند.
شاید نخستین بنایی که در سمنان نظرتان را جلب کند، دروازه ارگ باشد که از دوره قاجار به جای مانده و از کاشی‌های لعابی با طرح‌ها و نقاشی‌هایی که داستان‌های کهن ایران را روایت می‌کنند، پوشیده شده.
در زمان حضور در سمنان میتوانید از مسجد جامع و منار سلجوقی که یکی از نخستین منارجنبان‌ها به حساب می‌آید، مسجد امام سمنان (مسجد شاه یا سلطانی) با تزیینات آجری و کاشی‌های سبز- آبی که با زیبایی تمام در خاکی آجرها نقش شده‌اند، آرامگاه پیر نجم‌الدین و گرمابه پهنه که تبدیل به موزه شده است دیدن کنید.
امامزادگان یحیی، خانه‌های قدیمی مانند خانه تدین، خانه سمنانی‌ها (طالقانی) و عمارت باغ امیر نیز از دیگر جاذبه‌های دیدنی سمنان هستند.
بازارگردی نیز از دیگر جذابیت‌های سفر به حساب می‌آید و بازار سمنان نیز با معماری کهن، دالان‌هایی با سقف‌های خشتی، آجری و ضربی پذیرای بازاردوستان است. معماری این بازار نیز مانند بیشتر بناهای تاریخی سمنان، به دوره قاجار می‌رسد و میتوانید از راسته‌های مختلف دیدن کنید و شاید جذاب‌ترین راسته همان بازار مرده‌ها باشد. از آنجایی که بازار شیخ علاءالدوله تا گورستان علمدار (سنادره) که از قدیمی‌ترین گورستان‌های سمنان است، ادامه پیدا می‌کند و در نهایت به این گورستان ختم می‌شود، به نام بازار مردگان شناخته می‌شود.
مهدیشهر و ایل سنگسر
مهدیشهر محل اقامت ایل سنگسر است و در گذشته به نام این ایل شناخته می‌شد و فقط چند دهه است که نام آن تغییر کرده، از این رو انواع و اقسام محصولات تولیدی ایل سنگسر در این شهر در دسترس است.
فقط کافی است حدود یک ربع ساعت از سمنان به سمت شمال رانندگی کنید تا از گرمای کویری سمنان به خنکای بهاری مهدیشهر برسید. منطقه راهبند و معبد آناهیتا را میتوانید در ورودیه سنگسر ببینید. البته امروزه فقط پایه‌هایی از آن باقی مانده و دیگر شبیه یک معبد قدیمی نیست. قبل از آنکه برای دیدن جشنواره ایل سنگسر بروید، از عمارت خیل خان (خان و رییس ییلاق) و آب‌انبار قدیمی سنگسر که تبدیل به کارگاه صنایع‌دستی شده دیدن کنید. البته بازدید از عمارت خانه‌های سنتی مانند خانه پارسا که مرمت و بازسازی شده‌اند و شربتخانه در آنها دایر است را هم پیشنهاد می‌کنیم. حتی امکان اقامت نیز در این خانه‌ها فراهم است. همچنین میتوانید از بنایی دیدن کنید که در گذشته آتشکده زرتشتیان بود و در طول زمان به حسینیه المهدی تبدیل شده است.
غار دربند معروف‌ترین جاذبه مهدیشهر است که در پشت هتل دربند قرار دارد و با پیاده روی کوتاه میتوانید از پله کانی که شما را به دم در غار می‌رساند بالا بروید و به غاری پا بگذارید که هوایی بسیار خنک دارد و باتوجه به آنکه در ارتفاعات قرار دارد باد در آن می‌وزد و با انواع نورپردازی‌ها و طراحی مسیر مناسب بازدید، تبدیل به یک غار گردشگرپذیر شده و از استلاکتیت و استلاگمیت‌ها دیدن کنید. این غار از جمله غارهای آهکی است و سازه‌های طبیعی چند میلیون ساله در آن نمودار است.
در فاصله نزدیک به این محوطه میتوانید از موزه سنگ و فسیل و مردم‌شناسی نیز دیدن کنید. موزه‌ای که انواع کانی‌ها و سنگ‌های زینتی را در یک مجموعه گردهم آورده است.
از مهدیشهر به شهمیرزاد نیز فاصله زیادی نیست و حتی تاکسی برای دسترسی به این مناطق وجود دارد. اگر کمی از دربند به سمت شمال بروید به شهمیرزاد می‌رسید. شهمیرزاد اولین شهر نمونه بین‌المللی گردشگری استان سمنان است که بسیار زیباست و به واسطه وجود آبشار و فضای سبز و رودخانه، از هوایی بسیار مطبوع و دلچسب برخوردار است و درواقع ییلاق سنگسری‌ها به حساب می‌آید و مملو از مراتع زیباست.
بزرگترین باغ گردو متمرکز جهان در این منطقه قرار دارد و از آنجایی که در کنار جاده است، میتوانید آن را ببینید و از کنار آن عبور کنید.
به شهمیرزاد که رسیدید دو مسیر پیش‌روی‌تان قرار خواهد گرفت. مسیری که به چاشم ختم می‌شود و مسیری که به چشمه علی و منطقه پرور و رودبارک می‌رود.
اگر مسیر چاشم را انتخاب کردید ابتدای مسیر از شیر قلعه دیدن کنید. البته آثار برج و باروی این قلعه را از دور میتوانید ببینید و امکان دسترسی راحت به آن وجود ندارد.
قطعا زیباترین مسیری که میتوانید انتخاب کنید، مسیر پرور است. از شهمیرزاد به سمت جاده فولاد محله که برودید از فرعی پرور خارج شوید. کمی جلوتر به پاسگاه محیط بانی پرور می‌رسید که نوید دنده رسیدن به حیات وحش زیبای منطقه است. اگر حدود دو کیلومتر دیگر جلو بروید آن‌جاست که کَل، بز، قوچ و میش را میتوانید در کنار ماشین خود ببینید. دسترسی به این مکان راحت است و میتوانید به سادگی و زیبایی تمام در کنار این حیوانات در حیات وحش آنها قرار بگیرید و حس آزادی را با تمام وجود درک کنید.
در ادامه مسیر، فضای سبز و روستای کلیم را پشت سر می‌گذارید و به منطقه و آبشار فینسک و تنگه کاورد می‌رسید. در این منطقه میتوانید آب‌نوردی داشته باشید و با توجه به طبیعت زیبای منطقه از زیبایی بکر آن لذت ببرید. در ادامه میتوانید مسیر را به سمت رودبارک ادامه دهید و در اینجا میتوانید از کافر قلعه هم دیدن کنید.
از آنجایی که برای دسترسی به این منطقه باید از گردنه کوه‌ها عبور کنید بهتر است احتیاط در رانندگی را از یاد نبرید ضمن آنکه رانندگی در جاده‌های این منطقه سبب می‌شود تا ساعت دسترسی به آبشار و رودخانه افزایش یابد.
اگر دوست داشته باشید میتوانید مسیر را تا روستان توم ادامه دهید و در نهایت به اوپرت برسید که البته برای رسیدن به آن به ماشین‌های دو دیفرانسیل و آفرود نیاز دارید. اما به بهشتی می‌رسید که در مرز کویر و جنگل قرار دارد. در این منطقه معمولا ابرهای بسیار زیبا شکل می‌گیرد که چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند.
از خوشمزه‌های سنگسری تا کوچ در یک جشنواره
جشنواره ایل سنگسر به واسطه قدمت چند صد ساله این ایل، در منطقه شناخته شده است. با ورود به محوطه برگزاری این جشنواره با سیاه‌چادرهایی روبه‌رو می‌شوید که در هر گوشه و کنار برپا شده‌اند و در هر یک از آنها مراسم، آداب و رسوم و آیین‌های ایل سنگسر برگزار می‌شود.
موسیقی سنگسری، پخت انواع غذاهای سنتی، لبنیات خاص ایل سنگسر، صنایع‌دستی و البته کوچ نمادین ایل سنگسر از جمله جذابیت‌های این جشنواره است. در گوشه و کنار این جشنواره شاهد روش زندگی ایل سنگسر خواهید بود که با دام‌هایشان همراه است.
درعین حال معیشت خاص ایل سنگسر سبب شده تا بیش از ۳۲ فرآورده لبتی را تولید کنند که برخی از این محصولات در این جشنواره در دسترس است. این محصولات لبنی از چیکو که یک شکلات است گرفته تا آرشه که از پنیری که آب آن کشیده شده درست می‌شود و به شدت طبع گرمی دارد، وارهون (روغن زرد)، لورئین و سه جو و... را شامل می‌شود.
در این جشنواره و در شهر مهدیشهر انواع صنایع‌دستی از جاجیم و لباس‌های محلی گرفته که با شماره دوزی (ساخته) زینت یافته در دسترس است. لباس‌های زنان ایل سنگسر شبیه‌ترین لباس به زنان زرتشتی است که به آن کژین می‌گویند و از کژ ابریشم درست می‌شود. این روزها رنگ قرمز آن طرفداران بسیار زیادی دارد. شال مکنه نیز از دیگر صنایع‌دستی منطقه است.
پخت انواع نان‌ها از خشکه نان و دودیم کیلا گرفته تا کل خشکو، فتیر، پنجه کش، جونون، گلوا، پیازی و... در این جشنواره و در شهر مهدیشهر انجام می‌شود و میتوانید این محصولات را به‌عنوان سوغات تهیه کنید.
خوشمزه‌هایی از جنس طبیعت
انواع غذاها از کشکو که شبیه کل جوش اصفهانی‌است و پایه اصلی این غذا کشک است اما طعمی متفاوت از موارد مشابه خود دارد گرفته تا حلوای آرشه که از دیگر غذاهای خوش طعم و جذاب این منطقه است را پیشنهاد می‌کنیم. همچنین آش کشک سنگسری، ته چین سنگسری در این منطقه طبخ می‌شود. غذایی خاص برای شب تیرمویی سیزده نیز پخته می‌شود که از جمله غذاهای خاص منقطه است که در آبان طبخ می‌شود و شامل پلویی است که با ۱۳ نوع گیاه مختلف طعم‌دار شده است و برای دفع ورود سرما به بدن استفاده می‌شود.
کجا اقامت کنیم؟
در مهدیشهر، شهمیرزاد و سایر روستاهای گردشگری منطقه، اقامتگاه‌های بومگردی خدمات بومی و محلی به گردشگران ارائه می‌دهند. ضمن آنکه اقامت در هتل دربند نیز در مهدیشهر فراهم است.
در سمنان نیز انواع هتل‌های ۵ تا ۱ ستاره، هتل‌های سنتی، هتل جهانگردی، مهمانپذر و هتل آپارتمان امکان اقامت را برای مسافران فراهم می‌کنند.