استان آذربایجان شرقی

آذربایجان شرقی اقلیمی سردسیر در شمال‌غرب ایران است. سرزمینی که به پایمردی‌های مبارزانی چون ستارخان و باقرخان، به تدبیر زنان هنرمند، به طبیعت استوار و باصلابت و به خوردنی‌های خوش‌مزه و رنگارنگ شناخته شده است.

ریشه‌ی نام این استان را در واژه‌ی آذر یا همان آتش دانسته‌اند که تحمل زمستان‌های طاقت‌فرسای منطقه بی‌حضورش ناممکن است.

تاریخچه

پیشینه‌ی آذربایجان شرقی به حکومت مادها بازمی‌گردد. این سرزمین به شکلی که امروز می‌شناسیم حاصل بارها و بارها تغییر و دیگرگونی است. در تقسیمات کشوری ایران، در سال ۱۳۱۶ بخش‌های بزرگی از آذربایجان شرقی امروز به همراه آستارا و اردبیل به عنوان استان سوم ایران با نام آذربایجان خاوری نام‌گذاری شد. بعدها شهر آستارا و توابع آن از این استان جدا شد و شهر مراغه از توابع آذربایجان باختری به آن پیوست. در سال ۱۳۷۲ با جدایی اردبیل و تشکیل یک استان جدید، استان آذربایجان شرقی با مرزهای کنونی مشخص شد.

جغرافیا

آذربایجان شرقی از شمال با کشورهای آذربایجان و ارمنستان، از غرب و جنوب غرب با استان آذربایجان غربی، از شرق با استان اردبیل و از جنوب با زنجان، هم‌جوار است. رود مرزی و خروشان اَرَس و ارتفاعات سَهَند از مشهورترین مظاهر طبیعی این استان هستند. باغ‌های گردو، بادام، انجیر، انگور، زردآلو و درختان خودروی سنجد در نقاط مختلف استان دیده می‌شود.

آب و هوا

آذربایجان از استان‌های سردسیر و برف‌گیر کشور است، اما به دلیل پهناور بودن در فصول مختلف سال آب‌وهوای متفاوتی را تجربه می‌کند. با آن‌که فصل گرما در این استان بسیار کوتاه است، مردم شهرهای جلفا و میانه در تابستان دمای بالای ۴۰ درجه را هم تجربه می‌کنند.

فصل سرد سال در این منطقه تقریبا از مهرماه شروع می‌شود و تا اواسط فروردین ادامه می‌یابد.

 

شهرهای استان آذربایجان شرقی

 

مردم شهرهای آذربایجان شرقی به سخت‌کوشی، نظم و مهمان‌نوازی شهرت دارند. این استان از ۲۱ شهرستان تشکیل شده است که بسیاری از آن‌ها در فصل‌های مختلف سال میزبان مهمانان بسیاری از سراسر کشور هستند. این استان مقصد بی‌نظیری برای علاقه‌مندان به مناطق سردسیر، نقاط برف‌گیر و ورزش‌های زمستانی است.

میانه، سراب، مرند، چاراویماق، اهر، بستان‌آباد، شبستر،‌ ورزقان، هریس، مراغه، تبریز، کلیبر، هشترود، اسکو، جلفا، خداآفرین، ملکان، آذرشهر، بناب، عجب‌شیر و هوراند شهرهای این استان هستند.

تبریز

تبریز بزرگ‌ترین شهر ناحیه غرب و شمال غرب ایران و مهم‌ترین مرکز صنعتی بخش آذربایجان است. این شهر در دوره‌های طولانی از تاریخ ایران، پایتخت کشور و همواره از شهرهای مهم و استراتژیک ایران بوده است. تبریز مقصد اصلی گردشگران به استان آذربایجان شرقی است و بسیاری از گردشگران، علاوه بر جاذبه‌های تاریخی و طبیعی، آن را به دلیل غذاها و خوردنی‌های بی‌نظیرش انتخاب می‌کنند. تبریز شهری بادگیر با زمستان‌های سرد و پربرف است.

بازار بزرگ تبریز که بزرگ‌ترین بازار سرپوشیده‌ی جهان و ثبت یونسکو است، مسجد کبود، مقبره‌الشعرا، روستای تاریخی کندوان با خانه‌هایی در دل کوه، موزه شهرداری و موزه‌ی قاجار، تفرجگاه و تله‌کابین عینالی، بوستان ایل‌گلی و خانه‌های تاریخی همچون خانه مشروطه، ثقه‌الاسلام، خَتایی، حریری، نیکدل، شربت‌اوغلی و خانه استاد شهریار از مهم‌ترین جاذبه‌های این شهر است.

جلفا

جلفا از دیگر شهرهای دیدنی استان است که هر سال از مهمانان بسیاری از سراسر کشور پذیرایی می‌کند. این شهر در مرز ایران با نخجوان و ارمنستان قرار گرفته است و بخش مرکزی منطقه آزاد تجاری ارس به شمار می‌رود.

جلفا دیدنی‌ها بسیاری دارد که از آن جمله می‌توان به جاده مرزی ارس ـ جلفا، رود مرزی و پر آب ارس و سد آن، آبشار دیدنی آسیاب خرابه، کلیسای سنت‌استپانوس و کلیسای چوپان، حمام کُردَشت، کاروانسرای خواجه‌نظر، روستای پلکانی اشتببین، پل ضیاءالملک و بازارچه مرزی جلفا اشاره کرد.        

اهر، هریس و ورزقان

شهرهای اهر ورزقان و هریس در شمال و شرق تبریز قرار گرفته‌اند و بخشی از مهم‌ترین مناطق دیدنی استان را در خود جای داده‌اند. قلعه بابک که توسط بابک خرم‌دین در قرن سوم هجری بنا شده، جنگل‌ ارسباران، مسجد جامع اهر و بازار اهر از مکان‌های دیدنی این منطقه هستند.

مرند

مرند از قدیمی‌ترین شهرهای استان است. برخی مورخان معتقدند که پیشینه‌‌ی این شهر به هزار‌ه‌ی سوم پیش از میلاد بازمی‌گردد. کاروانسرای شاه عباسی پیام مرند، مسجد پیربالا (مزار همسر نوح پیامبر)، آبشار پیربالا، غار دوگیجان و روستای دوگیجان از مکان‌هایی هستند که توجه مسافران این منطقه را به خود جلب می‌کنند.

عجب‌شیر، بناب و مراغه

این بخش از استان روی جلگه‌ی حاصل‌خیز و در کنار چند رودخانه پرآب واقع شده است. مراغه دومین شهر بزرگ استان است.

رصدخانه‌ی مراغه، آرامگاه اوحدی مراغه‌ای، گنبد غفاریه در کنار رودخانه‌ي صوفی‌چای برخی از مهم‌ترین دیدنی‌هایی است که نباید دیدن آن‌ها را در سفر به این بخش از استان از دست داد.

اقامت‌گاه‌ها

تعداد هتل‌ها و اقامت‌گاه‌ها در استان آذربایجان شرقی مطلوب است و مسافران به راحتی می‌توانند هتل موردپسند خود را انتخاب کنند. هتل‌های ائل‌گلی، لاله‌پارک، گسترش، مروارید، شهریار و هتل بین‌المللی در تبریز، هتل بزرگ در مراغه، هتل پارادایس در کلیبر، هتل‌های جهانگردی مرند، سراب و جلفا، هتل کوهستانی ارس در جلفا و هتل بزرگ پردیس در عجب‌شیر تنها بخشی از هتل‌های این استان‌ است که در تمام فصل‌های سال پذیرای گردشگران استان آذربایجان شرقی هستند.

 اقامت‌گاه بوم‌گردی گلوسنگ در کلیبر، اقامت‌گاه بوم‌گردی هما در کندوان و اقامت‌گاه بوم‌گردی سبک عشایری اوبا هم مناسب کسانی است که می‌خواهند در فضاهای بومی استان اقامت کنند.

غذاهای محلی

گردشگران در سفر به آذربایجان شرقی از طعم‌های دلپذیر غذاهای محلی خاطره‌ای خوشایند به همراه خواهند برد. به جز کوفته و دیزی آذری که معروف‌ترین غذاهای این استان هستند و تمام مسافران بی‌تردید آن‌ها را امتحان می‌کنند، انواع غذاهای محلی مثل کباب بُناب، دلمه‌ی برگ مو، دلمه‌ی کلم، خیتاب، دویماج، بیناب خوروشی، آیران آشی، سوغان آشی و انواع نان‌ها و شیرینی‌ها مثل نان اسکو، نان اهری، نان روغنی، قرابیه، سوجوق و باسلوق، خوردنی‌هایی هستند که چشیدن آن‌ها سفر را برای گردشگران رنگین‌تر و خاطره‌انگیزتر می‌کند.

آذری‌ها در کنار وعده‌های ناهار و شام هم از انواع مرباها به عنوان دسر استفاده می‌کنند که مربای پوست پرتقال، زردآلو، انجیر و بالنگ از اصلی‌ترین آن‌هاست.

چشیدن طعم به یادماندنی سیب‌زمینی همراه با تخم‌مرغ آب‌پز و داغ دست‌فروش‌های بازار تبریز را در برنامه خود قرار دهید.

رستوران‌ها

رستوران شاه‌گلی، رستوران رهبری، بناب کباب نصیری، رستوران حاج عیسی، رستوران حاج‌علی، باغچه‌رستوران‌های ایمانی، جلالی و چهارباغ در سردرود، رستوران سنتی شازده، رستوران مظفریه و ده‌ها رستوران دیگر در تبریز و شهرهای آذربایجان شرقی، مکان‌هایی هستند که می‌توان در آن‌ها طعم انواع غذاهای محلی و کباب‌های سنتی آذربایجان را امتحان کرد.

صنایع دستی

فرش و قالی، گلیم، چاپ‌های سنتی، رودوزی‌ها و بافتنی‌ها، نگارگری، پارچه‌بافی، نقره‌سازی و مَمَقان‌دوزی از مهم‌ترین صنایع دستی استان آذربایجان شرقی به شمار می‌آیند.

 سفال‌گری، سوزن‌دوزی و سبدبافی، ساخت سازهای محلی، تراش سنگ و زیورآلات سنتی هم در بیشتر نقاط استان انجام می‌شود.

سوغات

بیشتر سوغاتی‌های این استان را انواع شیرینی‌های محلی تشکیل می‌دهد؛ نوقا، ریس، قرابیه، حلوای هویج، حلوای گردوی اسکو، باقلوا، سوجوق و باسلوق شیرینی‌هایی هستند که می‌توان به عنوان سوغات سفر به آذربایجان تهیه کرد. در کنار آن آجیل تبریز، صنایع دستی و زیورآلات دست‌ساز این استان هم می‌تواند ره‌آورد خوبی برای کسانی باشد که در خانه منتظر بازگشت گردشگران هستند.

آداب و رسوم

شب چله (چیله گجه‌سی)، چهارشنبه‌سوری و نوروز از آیین‌های ملی هستند که آذری‌ها بسیار به برگزاری آن‌ها پای‌بند هستند.

مراسم خواستگاری، نامزدی و عروسی هم در این استان با آداب و رسوم فراوان که آذری‌ها هنوز هم به شدت به آن‌ پای‌بندند، برگزار می‌شود.

در شب‌های چله و چهارشنبه‌سوری برای تازه عروس و تازه‌ دامادی که هنوز جشن عروسی خود را برگزار نکرده باشند، ضیافت‌های محفلی به همراه طبق‌کشی و پایکوبی برگزار می‌شود.

عاشیق‌ها در شهرهای مختلف استان آذربایجان و در مناسبت‌های گوناگون محفل‌گردانی و شعرخوانی می‌کنند و با نواختن موسیقی و خواندن شعرهای محلی که اغلب سرایندگان آن‌ها نامشخص‌ هستند، حاضران را با سنت‌های دیرین دم‌ساز می‌کنند.