بیشتر فارسیزبانان با شنیدن نام بهرام گور یادی از این رباعی معروف خیام میکنند:
بهرام که گور میگرفتی همه عمر دیدی که چگونه گور بهرام گرفت
نام بهرام گور یادآور بهرام پنجم، پادشاه ساسانیست که نامش با شکار گور خر ایرانی گره خورده و در ادبیات و هنر هم از او یاد شده، مانند شاهنامه فردوسی، هفت پیکر نظامی که به بهرامنامه معروف است و هشت بهشت نوشتهی امیر خسرو دهلوی. بهرام گور علاقهی زیادی به شکار گورخر داشت و در افسانهها آمده مرگ او هم هنگام شکار گورخر ایرانی اتفاق افتاده است.
اکنون در شرق استان فارس و فاصله حدود 450 کیلومتری شیراز و بر سر راه شیراز به کرمان یکی از مناطق حفاظتشده بسیار ارزشمند ایران قرار دارد که بهرام گور نام دارد.
این منطقه که مرز استان فارس و کرمان بهحساب میآید، در شمال شرقی نی ریز قرار گرفته و تا این شهر ۱۲۰ کیلومتر فاصله دارد. منطقه بهرام گور که از سال ۱۳۵۱ حفاظتشده اعلام شد، وسعت زیادی دارد. مساحت آن بیش از ۴۰ هزار هکتار است که این وسعت شامل پارک ملی قطرویه هم میشود. از سال ۱۳۶۸ مناطق امن و حساستر این منطقه با نام پارک ملی قطرویه و با درجه حفاظتی بالاتر محافظت میشود.
این محدوده، زیستگاه منحصربهفردی است. ویژگی طبیعی و تنوع پوشش گیاهی آن باعث شده جانداران زیادی در این ناحیه زندگی کنند، چراکه اینجا مشخصههای کویری، دشتی و کوهستانی را با هم دارد. بلندی آن از سطح دریا از ۱۶۰۰ متر شروع میشود و در بلندترین نقطه به ۲۷۸۷ متر میرسد. آبوهوای این ناحیه گرم و خشک است و میزان بارندگی ۲۰۰ میلیمتر در آن گزارش شده، اگرچه از خشکسالی سالهای اخیر بینصیب نبوده است.
اما شهرت و اهمیت اصلی این منطقه حفاظت شده، وجود گور ایرانی در آن است. این گونه در خطر انقراض قرار دارد و اینجا به همراه پارک ملی توران در استان سمنان تنها جمعیتهای پویای گورخر را میتوان پیدا کرد.
منطقه حفاظت شده بهرام گور نی ریز پیش از این زیستگاه یوز ایرانی هم بوده است. گونههایی مثل کاراکال، هوبره و زاغ بور از دیگر جانوران ارزشمند این زیستگاه طبیعی هستند.
در گوشه و کنار تپهها و صخرههای این منطقه، کل، بز، قوچ، میش، گرگ، گربه جنگلی، سیاه گوش، جبیر، روباه و کفتار دیده میشود. همچنین کبک، هوبره، تیهو، باقرقره و پرندگان شکاری از ساکنان این منطقه هستند.
در منطقه حفاظت شده بهرام گور بقایای چند قنات و قلعه قدیمی هم وجود دارد، مانند کرسفید، شورو، بهرام گور و ده برین. در بخش کوهستانی هم چند غار دیده میشود که معروفترین آنها غار علی ولیالله است.
البته فراموش نکنید برای بازدید از این منطقه حفاظت شده و پارک ملی قطرویه نیاز به مجوز بازدید خواهید داشت که این مجوز از طرف سازمان حفاظت محیط زیست ایران صادر میشود.