نقده دوزی ((اصفهان))

نقده دوزی ((اصفهان))

نقده دوزی ((اصفهان))

0

یکی از عوامل تزیین پارچه در ایران که قدمت آن به­ زمان هخامنشیان می ­رسد نقده ­دوزی است. این دوخت با استفاده از نخ ­های فلزی طلایی یا نقره­ ای که به­ صورت پهن تابیده می­ شود انجام می­ گیرد از این دوخت بیشتر برای تزیین البسه به­ خصوص لباس­ های لشکری و درباری و پرده­ ها استفاده می­ شد در دوره­ ی اشکانیان و ساسانیان این نوع رودوزی همراه با گلابتون و ده­یک­ دوزی رواج کامل داشت.

در دوره­ ی اسلامی نیز با توجه به ­تعهد هنرمندان ایرانی برای تهیه پرده ­های خانه خدا و روپوش مقابر، استفاده از این دوخت از از رواج چشمگیری برخوردار بود. از نوشته­ های مارکوپولو می­ توان دریافت که زنان ایرانی در قرن 13 میلادی (7هجری)، نقده ­دوزی و گلابتون­ دوزی و ده­یک ­دوزی را با نخ طلا و یا نقره به ­سبک بسیار جالبی ارائه می ­داده ­اند. جهانگرد دیگری به ­نام شاردن نیز در سفرنامه خود از رواج کامل این سه هنر در دوران صفوی یاد کرده است و نمونه ­های بازمانده از این دوران در موزه ­های داخلی و خارجی موید این امر است. در این دوره بیشتر برای تزیین لباس­ های زنانه، چارقد، چادرکمری، سفره ­ی عقد و پرده­ ها استفاده می­شد. توجه و بررسی نقده ­دوزی­ های دوران گذشته در موزه ­ها این نکته را به ­اثبات می­ رساند که این دوخت در دوران افشاریه، زندیه و قاجاریه نیز از اهمیت ویژه ­ای برخوردار بوده و افراد زیادی در مراکز مختلف ایران به این هنر می ­پرداختند.

در حال حاضر این هنر در اصفهان، یزد، بندرعباس، تهران، ارومیه، کرمان، قزوین، کاشان، آذربایجان شرقی، کردستان و قسمت ­هایی از خوزستان رواج دارد. نقده­دوزان بر روی پارچه­ های پشمی، مخملی، ماهوت، ابریشم، کتان، چلوار، اطلس، تافته و تور کار می ­کنند و اشکال و نقوشی چون بته­ جقه­ ای، گل­و­مرغ، ستاره های پنج یا شش یا هشت یا دوازده ­­پر، گل­ های مختلف گلدانی وحشی و شکوفه ­ها، سروی و سروچه، درختی، خطوط اسلیمی و ختایی، گل ­های حاشیه ­ای و جناغی و غیره می­­دوزند و محصولاتی که تولید می­ کنند بیشتر عبارتند از: سفره، چادر، روسری، پرده، بقچه، سوزنی و رویه لوازم مختلف زندگی و البسه  است.

علاوه ­بر این ها نقده­ دوزی کاربرد دیگری همچون پیش­ بخاری، روطاقچه ­ای، شال­ کمری، سفره­ ی قند، جانماز، جلد قرآن، جای مهر، جای ساعت، کیسه­ ی پول، روسینی، کلاه­ ها، روکرسی، کوسن، رومیزی، جای شانه، جای قیچی، جای قلمدان و بسیاری دیگر دارد که معمولا با سایر دوخت­ه ای تزیینی همراه است. در نقده­ دوزی اصفهان نخ نقده بر­روی پارچه ­های مخمل، ابریشم، تافته، اطلس و کتان دوخته می­ شود در حالی که در نقده­ دوزی جنوب ایران بر­روی پارچه­ های توری انجام می­ شود و نام خوس­ دوزی نیز به ­خود می­ گیرد.


افزودن دیدگاه جدید