خوس دوزی ((هرمزگان))

خوس دوزی ((هرمزگان))

خوس دوزی ((هرمزگان))

15

صنایع ­دستی هرمزگان از جمله صنایعی است که بیش­تر جنبه ی مصرف محلی داشته و خوس­ دوزی یکی از انواع رودوزی­ های این منطقه است. این هنر شامل دوخت نوارهای باریک خوس یا همان نقده بر روی پارچه ­های توری ریز­بافت و پارچه­ هایی است که می­توان آنها را شمارش کرد و در طرح ­های هندسی، منحنی، دانه ­ای، اسلیمی و خشتی پایه بلند است.

علاوه بر پارچه ی توری این هنر بر روی پارچه ی مخمل نیز کار می­ شود که برای پارچه ی مخمل از سوزن مخصوصی به ­نام سوزن چنایل استفاده می ­شود. تاریخچه ی این هنر زیبا بر ما پوشیده است اما آنچه مسلم و واضح است این هنر در زمان صفویه در بندرعباس و بلوچستان از رونق زیادی برخوردار بوده است. بعد از دوره ی صفویه در پیشرفت این سوزن ­دوزی گا م­های موثری برداشته شد و این هنر در زیباترین شکل ممکن نمودار شد. از این هنر بیشتر برای تزیین و تولید پرده­های توری، روسری ­های توری (جلبیل)، و چادرهای توری (معمولا به رنگ مشکی یا تیره)، لباس عروس، شال، جلد قرآن، شلوار، روتختی، رویۀ کوسن، کلاه، پیراهن، جلیقه ی زنان و بسیاری دیگر استفاده می ­شود.

نقوشی که بیشتر در خوس ­دوزی موردتوجه است نقش ستارگان به ­شکل شش­پر، هشت­ پر و دوازده­ پر است و از سایر طرح ­های رایج می­ توان به  نقوش نه خشت، کندو عسلی، شش قلب، خشت در خشت، ستاره ی کوچک، حاشیه ی برگ انجیری، قلبی خالی، تک­دوزی، پردوزی، گوشواره، نقش گل، ستاره ی چهار­پر، گل فرفره­ای، خرچنگ،کاکل ­ای، پروانه، عقربی، پیاله­ ای، نگاره ی طاووسی، حاشیه ی قلبی، حاشیه ی چشم گاو و غیره اشاره کرد.

نوع نخی که در خوس ­دوزی استفاده می­ شود، نقده­ای طلایی یا نقره­ ای است. در این سوزن ­دوزی با توجه به ساده بودن طرح­ ها، احتیاجی به طراحی و نقش ­اندازی روی پارچه نیست، بلکه هنرمند با سلیقه و ذوق خود شروع به سوزن ­دوزی می­کند. در این نوع سوزن ­دوزی پشت و روی پارچه معمولاً یکنواخت بوده و از تلالؤ خاصی برخوردار است.

نوع نخی که در خوس ­دوزی به­کار می­رود، نخ نقده طلایی یا نقره­ای است که به نخ خوس مشهور است و به ­همین دلیل به دوختی که با این نخ ­ها انجام می­ شود خوس­دوزی می­گویند. در صورت اجرای ظریف و تمیز، پشت و روی پارچه یکنواخت و هر دو روی پارچه نقش­دار می­شود. هنرمندان این خطه گاهی خوس­ دوزی را با انواع رودوزی­ های دیگر از جمله گلابتون و پولک­دوزی تلفیق و اثری بدیع و متفاوت خلق می­کنند.


افزودن دیدگاه جدید