مسجد و قرآن نگل

نگل در ۶۵ کیلومتری شهر سنندج و در مسیر سنندج به مریوان قرار دارد. این روستا در میان دره‎ای بنا شده که رودخانه «شوشیر» از جنوب آن می‌گذرد و از طرف شمال هم به کوه «حسن عالی»، از جنوب شرقی به کوه «پل چرمو»، از جنوب به کوه «قژاکان»، از شمال غربی به دره «کانی چرمو» و کوه «کوره میانه»، از غرب و جنوب غربی به دره «کاچول» و از شمال شرقی به «رسنی دره» محدود می‌شود. مردم روستای نگل به زبان کردی سورانی سخن می‌گویند.

قرآن نگل، قرآن بزرگی است که با خط کوفی بر کاغذ ضخیم و قهوه‌ای رنگی نوشته شده‌ است و به علت تشابه کاغذاش با پوست، در بین مردم به «پوست آهو» شهرت یافته ‌است.

مردم روستای نگل نگارش این قرآن را که مربوط به سده چهارم هجری است، به عثمان بن عفان، خلیفه سوم نسبت می‌دهند. این قرآن هم‌اکنون در مسجد روستا واقع در مسیر جاده مریوان و در ۶۰ کیلومتری سنندج نگهداری می‌شود.

داستان قرآن نگل بسیار شنیدنی است. گفته می‎شود که در زمان گذشته، چوپانی در این منطقه سرگرم چرای گوسفندان بوده، ناگهان گل بسیار زیبایی، توجه او را به خود جلب می‌کند. وقتی گل را از زمین بیرون می‌آورد، چاله‌ای پدید می‌آید و صندوقچه‌ای می‌بیند. چوپان که به تنهایی نمی‌تواند صندوقچه را بیرون آورد، اهالی روستا را خبر می‌کند. مردم، صندوقچه را بیرون می‌آورند قرآن بزرگی را در صندوقچه می‎یابند. به پاس این موهبت الهی، مردم روستا در آن مکان مسجدی به نام «مسجد نوگل» بنا کردند که به مرور زمان به «مسجد نگل» شهرت یافت.

همچنین موزه روستای «نِگِل» در سال ۱۳۹۲ خورشیدی با همکاری اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان کردستان تأسیس شد. موزه نگل از دو بخش قرآنی و مردم‌شناسی تشکیل شده‌ است که اقلام باستانی نیز در آن به چشم می‌خورد.

همه اجناس موزه را مردم منطقه، خود تهیه کرده و به موزه نگل اهدا کرده‌اند که شامل کلیه اقلام معیشتی و فرهنگی منطقه از ۵۰ تا ۲۰۰ سال پیش است. اشیای این موزه از زیورالات گرفته تا اجناس و ابزار کشاورزی و منزل و … را شامل می‌شود. موزه نگل داخل صحن اصلی مسجد جامع واقع شده‌ است.