این موزه در بقعه شاه خلیل ثانی در مرکز شهر تفت و در کنار مجموعه شاه ولی واقع گردیده است. بنای بقعه با مساحت 400متر مربع از خشت و گل ساخته شده و شامل رواق جنوبی و شرقی، دو گنبد خانه حجره هایی در ضلع غربی و دارای گنبد کاشی کاری شده ( مزین به نقش علی) است که به عنوان خانقاه استفاده می شده است. در زیر گنبد، علاوه بر قبر شاه خلیل، صورت قبرهای دیگری نیز وجود داشته که سنگهای مرمر خوش تراش و ظریفی بر روی آنها نصب بوده است. شاه خلیل ثانی از نوادگان شاه نعمت ا... ولی میباشد که در شهرستان خاتم بخش هرات کشته و در مکان فعلی به خاک سپرده شد.
بنای مزبور در ذیل عنوان "مجموعه شاه ولی"، در سال 1387 مرمت و پس از تجهیز در سال 1389، با تغییر کاربری به عنوان"موزه مردم شناسی شهرستان تفت" مورد بهره برداری قرار گرفته است.
اين بنا در اوايل قرن 9 هجري توسط عارف شهير، شاه نعمت الله ولي (متوفي 834 هجري و مدفون در ماهان كرمان) به هنگام مسافرت به تفت ساخته شده و در طي سال‌ها يكي از پايگاه‌هاي سلسله نعمت اللهي در اين منطقه بوده و تعدادي از فرزندان و نوادگان شاه ولي در آنجا اقامت داشتند. در سال 925 ه.ق. و بعد از كشته شدن شاه خليل ثاني ( از نوادگان شاه ولي) در هرات، جسدش را به تفت آورده و در خانقاه شاه ولي به خاك سپردند و به همين جهت بنا با گذشت زمان به بقعه يا خانقاه شاه خليل، تغيير نام داده است. اين بنا در بازسازي هاي بعدي، جاي خود را به بقعه، حسينيه و مسجد داده است. امروزه از اين خانقاه تنها بقعه شاه خليل باقي مانده كه طرحي مربع با پوشش گنبدي دارد.
آثار نمایش داده شده در موزه
-نسخ خظی شامل قران و ادعیه و سایل کتابت.
-ابزار و آلات مشاغل سنتی تفتاز قبیل حلاجی، نخ ریسی، نوغان داری، تار سازی و چیلانگری ( آهنگری ) در قالب نمایش توسط مولاژ و پیکره های انسانی.
-وسایل تعزیه از جمله: سپر،زره، شمشیر، سرپنجه و ...
-وسایل موقوفه موجود در بقعه شاه خلیل شامل: زیلو، انواع آیینه، تابلو، چراغ، شمعدان و ...
-وسایل روشنایی از قبیل : پیه سوز و چراغ لامپا
-وسایل نگهداری مواد غذایی و طبخ و صرف غذا ( دیگ سنگ، کاسه و بشقاب مسی، آفتابه سلبچه، کوزه سفالی و سبد حصیری)
-وسایل مربوط به استحمام شامل: سینی زیرپایی، سنگ حنا بندان و طاس حمام
-انواع طپانچه و باروت دان
