آرامگاه نادرشاه افشار

آرامگاه نادرشاه در شهر مشهد، یادآور یکی از حاکمان جهانگشای سلسله افشاریه است. سازه آرامگاهی نادر در سال ۱۳۴۲ خورشیدی توسط «هوشنگ سیحون» طراحی و اجرا شد.

مجموعه باغ نادر از بخش آرامگاهی در مرکز مجموعه و دو بخش موزه‎ای تشکیل شده است. یکی از تالارهای موزه به نمایش سلاح‎های دوره‌های مختلف تاریخ ایران اختصاص دارد و موزه دیگر آثار مربوط به دوران نادرشاه را نمایش می‌دهد.

گفته می‎شود نادر شاه خود دستور ساخت باغ و آرامگاهی را در مشهد داد. این آرامگاه کوچک در سال ۱۱۴۵ هجری قمری در کنار «چهارباغ شاهی» و مشرف به حرم امام رضا، از جنس خشت و گل ساخته شد. اما به مرور زمان ویران شد تا این‎که در سال 1296 خورشیدی قوام‎السلطنه از دربار قاجار، استخوان‎های نادر را از تهران به مشهد برد و در آرامگاهی دفن کرد. سرانجام در سال 1335 خورشیدی، انجمن آثار ملی ایران درصدد طراحی آرامگاهی باشکوه برآمد. درنهایت آن‎چه امروز از آرامگاه می‎بینیم در 12 فروردین ماه سال 1342 خورشیدی گشایش یافت.

باغ نادری در مساحتی بالغ بر 14400 متر مربع در سمت شمال‎غربی چهارراه شهدا قرار دارد. این باغ آرامگاهی پس از آرامگاه امام رضا، یکی از مهم‌ترین جاذبه‎های گردشگری و تاریخی شهر مشهد به شمار می‎رود. مجسمه نادرشاه که بر اسب خود سوار است با سه نفر همراه، یک سکوی دوازده پله‌ای و خود قبر نادرشاه از جمله آثار دیدنی این باغ است. مجسمه نادرشاه سوار بر اسب اثر هنرمند معاصر، «ابوالحسن صدیقی» است.

مصالح به کار رفته در ساخت آرامگاه نادرشاه عموماً سنگ‎هایی است که از «کوه‎سنگی» مشهد گردآوری شده است. سقف آرامگاه هم به شکلی هنرمندانه شبیه به چادر عشایر طراحی شده است چرا که نادرشاه خود هم در چادر عشایر زاده شده و هم در آن کشته شده است. همچنین دیوارهای داخلی آرامگاه از سنگ‌های مرمر اُخرایی رنگ که از مراغه آورده شده، انتخاب شده است تا فضای قتل نادرشاه در داخل چادر را به شکلی هنرمندانه تداعی کند.

همان‎طور که گفته شد، علاوه بر فضای آرامگاه، موزه‎هایی نیز در مجموعه وجود دارد که گردشگران را با میراث افشاریه بیشتر آشنا می‎کند. یکی از تالارهای موزه نادر شامل انواع سلاح جنگی، لباس و پوشاک رزمی و نظامی دوره افشار و درنهایت تابلوهای نقاشی از نادر و صحنه‌هایی از جنگ کرنال از جمله آثاری است که می‎توان در تالار موزه دید.

تالار دیگر موزه هم به نمایش عکس‎ها و اسناد تاریخی مربوط به زندگی نادرشاه افشار و همچنین «کلنل محمدتقی خان پسیان» اختصاص یافته ‌است. در گوشه شمالی آرامگاه نادرشاه، آرامگاه محمد تقی خان پسیان سردار خراسان قرار دارد.

قرارگرفتن این باغ در داخل شهر و فضاسازی‌های بسیار خوب آرامگاه، آن را به یکی از محبوب‌ ترین مکان‌های گردشگری مشهد تبدیل کرده است. یکی از جذابیت‌های این باغ برای گردشگران این است که می‌توانند لباس رزمی مشابه سربازان افشاریه بپوشند و با آن عکس یادگاری بگیرند.