کمند دوزی ((خراسان شمالی))

کمند دوزی ((خراسان شمالی))

کمند دوزی ((خراسان شمالی))

0

یکی از رودوزی­ های سنتی و زیبای ایران کمند ­دوزی نام دارد. کمند در لغت به معنای رشته درازی است که برای به دام انداختن جانوران به­ کار می­رود و یا به ­وسیله ­ی آن از دیوار بالا می ­روند خمند نیز گفته می­ شود. ولی در اصطلاح هنر سوزن­ دوزی، به ­نوعی دوخت اطلاق می ­شود که با استفاده از قیطان ابریشمین یا فتیله­ های ابریشمی یا پشمی یا منجوق یا سرمه و ملیله، بعد از اجرای انواع حواشی، به ­عنوان آخرین حاشیه، دور دوخت­ های داخل متن و خارج متن دوخته شده و بدین ترتیب قسمتی از سفیدی حاشیه یا کلیه­ ی حواشی دیگر را احاطه می­ کند. (شبیه حاشیه ­های صفحات کتاب) این دوخت هیچ­وقت به­ تنهایی به­ کار نمی­ رود بلکه به­ عنوان مکمل طرح یک دوخت به ­کار می­ رود.

این نوع دوخت تقارن شدیدی با هنر کمنداندازی در صفحه­ آرایی و کتاب ­آرایی دارد. در صفحه ­آرایی دوران کهن تا به امروز، کمنداندازی با استفاده از جدول پهن یا جدول ساده بعد از تمامی حواشی در صفحه، ظاهر شده و تزیینات بعد از آن را نیز شرفه­ ها تشکیل می­داده است ولی در کمند­دوزی معمولا اطراف جدول کمند را، تگرگ­ دوزی یا زرک ­دوزی یا دندان ­موشی یا شرفه تزیین می­ دهد. این هنر تاریخچه ­ی کهن در تاریخ هنر کشورمان دارد آثار به­ دست آمده از حجاری ­ها و نقش­برجسته­ های تخت­ جمشید و کشفیات دیگر نشانگر رواج این نوع دوخت در آن دوره است.

در دوره ­ی اشکانیان نیز با توجه به رواج پارچه ­های زربفت و توسعه‌ی صادرات آن، استفاده از قیطان ­های ابریشمی و گلابتونی در حاشیه­ سازی ­ها بیشتر مورد توجه قرار گرفته و در تزیین لباس­ ها، بقچه­ ها، سوزنی­ ها و حاشیه­ ی پرده­ ها از این نوع دوخت استفاده شده است. این نوع دوخت در مراحل دوخت ­های قلاب­ دوزی، تکه­ دوزی، پته­ دوزی، بخارادوزی، آجیده ­دوزی، کتیبه­ دوزی، بلوچ­دوزی، منجوق­ دوزی، سرمه­ دوزی، ملیله دوزی، ابریشم ­دوزی، قیطان­ دوزی، ترکمن­ دوزی، گبر­دوزی، مضاعف­ دوزی، گلابتون­ دوزی، ده­یک­ دوزی و بیلیش ­دوزی کاربرد دارد. و از آنجا­که هر کدام از این دوخت­ ها در مناطق مختلف ایران کار می­ شود می­ توان گفت کمند­دوزی به­ عنوان یک دوخت تکمیلی در اکثر نقاط ایران رواج دارد. این دوخت به­ همراه سایر دوخت­ ها بیشتر برای انواع سجاده، سوزنی، بقچه، تابلوهای تزیینی، پرده ­ی خانه خدا، سایر پرده ­ها، کلاه­ ها، لباس­ ها، روکوسنی، رومیزی، جلدهای پارچه ­ای، روجعبه­ ای، روقوری­ ها، و بسیاری دیگر به­ کار می ­رود. از این نوع دوخت­ ها در موزه­ های دنیا و ایران بخصوص در موزه­ ی هنرهای تزیینی به ­وفور دیده می­ شود.


افزودن دیدگاه جدید