وریس بافی ((چهارمحال و بختیاری))

وریس بافی ((چهارمحال و بختیاری))

وریس بافی ((چهارمحال و بختیاری))

23

در جامعه ­ی امروزی پیشرف فناوری و تغییر سبک زندگی باعث شده برخی از اشیا کاربرد گذشته خود را نداشته باشند، اما همواره به­ عنوان محصولات فرهنگی دارای ارزش هستند. یکی از این صنایع ­دستی­ها وریس ­بافی بختیاری است. وریس­ها نوعی بافته ­اند که متناسب با نیاز عشایر و با تکنیک کارت­ بافی ساخته می­ شود. کارت­بافی از زمان ­های قدیم در میان اکثر ملت­ هایی که پیشینه­ ی فرهنگی دارند رواج داشته است. کارت ­بافی نوعی بافته­ ی تاری است که به ­وسیله ­ی کارت­ های سوراخ­دار، نه با دار یا دیگر دستگاه ­های بافندگی، بافته می ­شود. پیشنه­ ی کارت ­بافی در ایران را به اواخر هزاره ­ی سوم و اوایل هزاره­ ی­ دوم قبل از میلاد می ­دانند. تکنیک کارت ­بافی همواره در میان عشایر ایران رواج داشته است، اما متاسفانه از کارت ­بافته­ های عشایر کهن نشانی نداریم. اما طی تحقیقات انجام ­شده، عشایری که تکنیک کارت­ بافی در میان آنها هنوز وجود دارد عشایر ایل بختیاری، لرهای لرستان و شاهسون­ ها هستند. تنها نقاطی هم که روستاییانش مبادرت به کارت­ بافی می­ کنند روستاهای قله­زه و زاوین (کلات نادری)، قوچان در روستای لایین (منطقه درگز خراسان) و فردوس است.

نوارهای دست­ بافت با نام­های متفاوتی در مناطق مختلف ایران رواج دارد در مناطق چهارمحال و ایلام با نام وریس­ بافی در قزوین با نام پن­ بافی و در خراسان با نام مداخله­ بافی شهرت دارد. مواد اولیه ­ی مصرفی در این نوع بافته عبارتنداز: پشم دست­ریس، موی بز، ابریشم و نخ­های طلای تابیده شده، کتان و نخ­ پنبه­ ای مرغوب. ابزارهای مورد نیاز نیز عبارتند از: کارت، دار، نخ تار، نخ پود، ماسوره، شانه، کاغذ شطرنجی و مهره­های رنگی. در این دست­ بافته، نقشه بسیار اهمیت دارد و در هر نقشه تعداد رنگ ­ها و کارت ­های مورد نیاز قید می­ شود. براساس نقشه، نوع گره نخ یا همان مسیر عبور نخ از زیر یا روی کارت نیز مشخص می ­شود. در فن وریس­بافی طرح­ و­نقش با چگونگی عبور هر رنگ نخ از سوراخ­ های کارت­ ها روی چله پیاده می­شود و سپس این جهت چرخش کارت هاست که می­ تواند تنوع بیشتری به طرح ببخشد. چنانچه نخ ­ها را بر­اساس نقشه از کارت­ ها عبور و سپس کارت­ها را به­ جلو یا عقب حرکت دهیم، نقوش یک­ شکل در سرتاسر نوار اجرا خواهد شد. و این بدین معناست که امکان به ­وجود آوردن انواع گوناگون نقوش منظم هندسی زیاد است. بر روی این نوارها نقوشی چون درختان، پرنده ­ها به ­ویژه طاووس، چشم خروس، پیچک، چلیپا و یا کتیبه ­های کاملاً رئالیستی نقش بسته است که هر کدام در آیین و رسوم ایرانی مفهومی خاص دارد. قرمزآلبالویی و خاکستری رنگ­ های غالب آن­هاست اما در بعضی نمونه­ ها رنگ سیاه به­ همراه طلایی نیز به­ کار رفته است.


افزودن دیدگاه جدید