اشنویه

اشنويه يكي از شهرستان‌هاي زيبا، كوچك و سرسبز واقع در شمال‌غرب كشور است. این شهرستان  در جنوب‌غربی استان آذربایجان‌غربی واقع بوده و مطبوع‌ترین آب و هوا را در میان شهرستان‌های استان به خود اختصاص داده است.

محدوده‌ی شهرستان بین َ45 ـ ْ37 تا  َ15 ـ ْ37 عرض شمالی و َ55 ـ ْ45 تا َ10 ـ ْ45 طول شرقی از نصف‌النهار گرینویچ واقع و با وسعت 1193 کیلومتر‌مربع و 133460 هکتار، حدود 6/3 درصد سطح آذربایجان‌غربی را تشکیل می‌دهد و در ارتفاع متوسط 1520 متر از سطح دریا قرار دارد. اشنویه از جنوب با فاصله‌ی 48 کیلومتر به شهرستان پيرانشهر، از شرق با فاصله‌ی 33 کیلومتر به شهرستان نقده، از سمت شمال‌غرب و جنوب‌غربی، به طول 64 کیلومتر با کشورهای ترکیه و عراق مرز مشترک داشته و از شمال با فاصله‌ی 73 کیلومتر به مرکز استان (شهرستان ارومیه) محدود می‌شود. 

وجود منابع آب فراوان و ‌شرایط آب ‌و‌ هوایی مناسب جهت انجام فعالیت‌های کشاورزی و دام‌پروری یکی از اساسی‌ترین دلایل شکل‌گیری تمدن‌ها بوده است و با تحقیق در تمدن‌های دنیای باستان می‌توان به این ادعا رسید و آن را اثبات کرد. آب باعث رونق کشاورزی همراه دام‌داری و زندگی یکجانشینی به صورت واحدهای کوچک و پراکنده در هر یک از مناطق جهان باستان گردید و با گسترش راه‌های ارتباطی میان جوامع و پیدایش مفهوم تجارت و حمل و نقل، این واحدهای کوچک و جداگانه به مرور به یکدیگر پیوسته و واحدهای بزرگتری را تشکیل دادند. چنین رشدی در سایه‌ی امنیت نسبی و افزایش تولید ناشی از گسترش کشاورزی ممکن شد. اضافه تولید محصولات کشاورزی به مرور، افزایش تقسیم کار، بالا رفتن سطح آسایش و توسعه‌ی شهرها و در نتیجه تمدن‌ها را ممکن ساخت. 

شهرستان اشنویه یکی از شهرهای کهن و باستانی ایران بوده که با وجود منابع آبی زیاد و رودخانه‌ی معروف گادر و هم‌چنین وضعیت اقلیمی خاص جهت کشاورزی و دام‌پروری، تمدن‌های بزرگ و امپراتوری‌های قدرتمند ایران و دنیای باستان را در خود جای داده است که آثار بر جای مانده از آن‌ها در این شهر قابل مشاهده است. وجود آثاری از هزاره‌های قبل از میلاد، دوران تاریخی، اسلامی و پس از اسلام در اشنویه گویای این مطلب می‌باشد. این شهرستان با این‌که از لحاظ وسعت شهری کوچک است، اما بزرگی آن از جهت دارا بودن آثار فراوان و بسیار مهم باستانی، زبانزد خاص و عام می‌باشد. کتیبه‌ها‌ی «کیله‌شین»، «مرگه‌کاروان»، «عین‌الروم» (کانی‌اژدها)، «دژ باستانی و کتیبه‌ها‌ی قلات‌گاه»، «تومولوس‌های سه‌گردان»، تپه‌های «دین‌خواه»، «بدرالدین»، «ملااحمد»، «دوستک» و خیلی از آثار دیگر آن شهرت جهانی دارند و باستان‌شناسان مشهور و ارزشمندی در مورد این آثار اظهار‌نظر کرده و مقاله و کتاب‌های فراوانی در مورد آن‌ها به نگارش درآمده است. 

جمیع آثار ثبتی و غیرثبتی این شهرستان از مرز 100 اثر گذشته و هنوز هم آثار بسیاری وجود دارند که قابلیت بررسی، حفاری و ثبت را دارا هستند. آثار باستانی اشنویه در آثار عصر مس، هزاره‌های سوم تا اول قبل از میلاد، ماد، اشکانیان، ساسانیان، اسلامی و پس از آن طبقه‌بندی و شامل تپه، چشمه، دژ، قلعه، محوطه و گورستان‌های تاریخی می‌باشد.